Zienswijze Koersnota Zaans Mobiliteitsplan

Wij zijn Zaanstad, niet Amsterdam!
In het voorwoord van de heer Slegers over de koersnota zegt hij dat we niet langer door kunnen gaan op dezelfde voet. Dat is Liberaal Zaanstad helemaal met hem eens. Er zijn te veel verkeersknelpunten waar onze inwoners dagelijks veel last van ondervinden. De leefbaarheid staat onder druk! Maar de gekozen koers van het adviesbureau Goudappel Coffeng en overgenomen door de heer Slegers en het college is in de ogen van Liberaal Zaanstad niet de weg die we moeten inslaan. De keuze vrijheid van onze inwoners in het te kiezen vervoersmiddel wordt ernstig ingeperkt. Wat Liberaal Zaanstad betreft is keuze vrijheid in het te kiezen vervoersmiddel uitgangspunt nummer 1.

Toekomstvisie Mobiliteit Liberaal Zaanstad
Als we even onze ogen dicht doen en ons een voorstelling maken van de mobiliteit van de toekomst ziet Liberaal Zaanstad een gemeente waar alle inwoners het vervoersmiddel kunnen kiezen dat het beste bij hun en hun doelstellingen past. Dat we zorgen voor een goede auto doorstroming door heel Zaanstad, dat de knelpunten zijn opgelost, dat er voldoende en veilige fietsroutes zijn, dat ook looproutes flink zijn verbeterd, dat er meer capaciteit is voor het OV, dat er (buurt)bussen zijn in een fijnmazig netwerk, zodat ook onze ouderen in de linten mobiel blijven. Waarbij sluiproutes en forenzen van buiten Zaanstad, een zo klein mogelijke belasting zijn voor de zaanse inwoners en snel via hoofdwegen Zaanstad weer kunnen verlaten. We zien dat de Zaanse dorpen, linten en wijken hun eigen karakter hebben behouden, dat we de oude arbeiderswijken in Zaandam hebben behouden, dat er volop mogelijkheden zijn om ook in de stad te ondernemen en dat er genoeg ruimte is om ook een wandeling te maken in het park, doordat we groene plekken in onze gemeente niet allemaal hebben volgebouwd.

Toekomstvisie Mobiliteit uit de koersnota
Als we de koersnota die nu voorligt lezen zien daar echter een totaal andere visie:
Een waarbij de keuze voor de auto steeds minder aantrekkelijk wordt gemaakt, door minder ruimte voor parkeerplaatsen en het steeds verder autoluw maken van grote delen van Zaanstad. ‘Verleiden’ staat in de nota, maar de richting die de bouwstenen en structuurelementen schetsen is meer een situatie van ‘afdwingen’. Met alle gevolgen voor ook de middenstand van dien. Verder zien we dat de groei van Zaanstad onverminderd moet worden gefaciliteerd en dat de mobiliteit zich daarnaar moet voegen. De nota beoogt het aan elkaar groeien van Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Wormerveer.... Dat zijn dan straks geen dorpen meer, maar wijken van de stad Zaandam. We zien geen inzet op een fijnmazig OV met buurtbussen, maar deze nota wil gerichtere keuzes gaan maken en daar het OV versterken.

Voor wie bouwen we eigenlijk? Voor wie zorgen we voor betere mobiliteit?
Het lijkt wel of we de koersnota van de stad Amsterdam lezen. En dan rijst de vraag: voor wie bouwen we eigenlijk al die huizen? Voor wie zorgen we voor een betere mobiliteit? Wat Liberaal Zaanstad betreft is dat antwoord helder: voor onze eigen
Zaankanters. Maar als we de nota lezen, dan zien we dat vooral de Amsterdammer verder gefaciliteerd wordt en de mensen die Zaanstad gebruiken als doorgaande route. Uit de cijfers van de Nederlands Vereniging voor Makelaar (NVM) bleek dat in het tweede kwartaal 2019 45% van de huizen in Zaanstad verkocht is aan Amsterdammers. Wordt Zaanstad straks de buitenwijk van Amsterdam?
Als we de nota nog even verder lezen zien we dat de opstellers zich verwonderen: ‘...inwoners kiezen bij bijna de helft van de ritten voor de auto. Dat aandeel komt overeen met het gemiddelde van de MRA zonder Amsterdam. Dat is opmerkelijk, want in dat gemiddelde zitten ook landelijker delen van de MRA. Bij een hoogstedelijke gemeente als Zaanstad, tegen Amsterdam aan, zou je verwachten dat het autoaandeel meer tussen dit gemiddelde en dat van Amsterdam in zou liggen. En dus het aandeel lopen, fiets en ov hoger zou zijn dan nu. Ook op de korte afstand (tot 7,5 kilometer) is het aandeel autoritten hoog...’
Liberaal Zaanstad vindt dit niet zo raar. Zaankanters willen keuze vrijheid en onze dorpen en delen van Zaandam zijn wat ons betreft niet te betitelen als hoogstedelijk.

Wat willen we concreet?
1. Keuzevrijheid
Wat we zien in de koersnota is een worsteling. We hebben doelstellingen die elkaar in de weg staan, waarbij mobiliteit ondergeschikt is en zich moet voegen naar deze doelstellingen, met als gevolg: Meer fiets, meer lopen, meer OV, minder parkeren, auto faciliteren we alleen op de hoofdroutes (voor mensen die dus vooral door Zaanstad heen moeten en niet binnen Zaanstad moeten zijn). Voor onze eigen inwoners wordt de (elektische) auto ontmoedigd. Liberaal Zaanstad vindt dat we de auto (waarvan er overigens steeds meer elektrisch worden en dus passen binnen de doelstelling klimaatneutraal) een belangrijk vervoermiddel is voor veel mensen om zoveel verschillende redenen: slecht ter been, (kleine) kinderen, werk dat niet met OV of fiets goed bereikbaar is of gewoon omdat ze graag autorijden.
Dit vervoersmiddel moet dus meer een gelijkwaardige plek krijgen in de koersnota: dat past ook bij kansengelijkheid.

Liberaal Zaanstad vindt de gekozen insteek van de koersnota geen recht doen aan de wensen van veel inwoners en ondernemers en gaat zelfs in tegen doelstellingen opgenomen in het coalitieakkoord. Daar staat namelijk dat mensen een vrije keuze moeten hebben in het te kiezen vervoersmiddel: citaat Coalitieakkoord: Een goede infrastructuur is van groot belang voor zowel de inwoners als de economie. Wij vinden het ook belangrijk dat iedere inwoner vrij is in de keuze van het soort vervoer: auto, fiets, bus, trein, boot.
Dit vindt Liberaal Zaanstad een zeer belangrijk uitgangspunt. Deze zien we dan ook graag terug als kader in de koersnota en willen de coalitiepartijen dan ook oproepen om zich aan dit uitgangspunt te houden.

En dit is overigens niet de eerste keer dat we het inbrengen. Bij de brainstormsessie met de raad hebben wij, maar ook andere partijen, nadrukkelijk ingebracht. Wij hebben het bij die sessie groot op de flipovers zien staan: ‘keuze vrijheid in mobiliteit’. Wij vinden het dan ook zeer vreemd dat dit niet bij de ‘aanbevelingen uit gesprekken’ is meegenomen.

Als dit kader vervolgens inderdaad meegenomen wordt, dan krijgt de koersnota een andere insteek/ een andere visie zo je wilt. Het gaat misschien wel al mis doordat we Mobiliteit niet als 1 van de Zaanse Opgaven hebben benoemd, maar mobiliteit een afgeleide laten zijn van deze Opgaven en daarmee ondergeschikt is wat visie betreft. - Wat Liberaal Zaanstad betreft moet de vrije keuze mobiliteit een belangrijkere positie innemen in de gemeentelijke ontwikkelingen. Van ‘sluitstuk’ wat het nu is, naar belangrijk ontwikkeldoelstelling. De vraag voor meer woningbouw binnenstedelijk moet hand in hand gaan met de vraag of we dan nog steeds de beoogde vrije keuze mobiliteit (en bijbehorend parkeren) kunnen waarborgen.
De roep van steeds meer gemeenten is dat ze meer ruimte vragen voor woningbouw buiten het bebouwd gebied. De vraag naar woningen is groot en we willen niet elke meter groen die we binnenstedelijk nog hebben volbouwen. Liberaal Zaanstad is niet van mening dat we onze mooie open polders dan zomaar vol moeten bouwen, maar bepleit wel dat we veel beter nadenken over waar de grenzen liggen in wat de gemeente aankan binnenstedelijk. Wij pleiten er daarnaast voor om samen met onze buurgemeenten en provincie op te trekken om te bekijken hoe we alle doelstellingen (inclusief dus die van keuzevrijheid in mobiliteit) kunnen behalen en daarbij kunnen wat ons betreft ook de randen opgezocht worden voor woningbouw. En onze hele strakke broekriem wat losser maken.

2. Zaanstad is geen stad
Een tweede element wat we missen is behoud van de identiteit van Zaanstad. Zaanstad is geen stad, maar een gemeente. Een gemeente die bestaat uit een stad en 7 dorpen. Dit uitgangspunt moet nadrukkelijk een belangrijk afwegingskader vormen in de koersnota. Westzaan, Oost Knollendam, Assendelft, Krommenie, Wormerveer, Zaandijk en Koog aan de Zaan zijn qua mobiliteit niet te vergelijken met Zaandam. Dan praat je niet over zonering, maar over een totaal andere benadering en maatwerk. Een van de structuurelementen luidt nu in de nota: versterken kernen...Westzaan, Assendelft en Krommenie zijn geen kernen, maar lange dorpslinten en Zaandijk en Koog aan de Zaan zijn geen stadskernen, maar dorpen.
Een citaat uit de koersnota: ‘de provinciale wegen zien we als ‘stadboulevards’.
Dorpen in Zaanstad met stadsboulevards....het is verdorie geen Amsterdam! Het is Liberaal Zaanstad een gruwel. ‘De stadboulevard van Wormerveer of Zaandijk? Het moet niet gekker worden.
Nog een voorbeeld: In de nota staat: Ruim een kwart van de verplaatsingen in Zaanstad vindt nu plaats met de fiets. Dit is voor een stad niet hoog. → dat is echter prima te verklaren. Zaanstad is namelijk maar voor een deel een stad, namelijk Zaandam.

In uw uitwerkingsvragen aan de raad voor de fase na de koersnota vraagt u: welke vervoersvorm krijgt waar voorrang? Om die vraag te beantwoorden moet duidelijker in deze koersnota zijn hoe je met de stad en dorpen wenst om te gaan, dan moet dat duidelijker in het kader terug komen. In de nota staat: De gemeente bestaat uit zeven kernen, die in de loop van de jaren naar elkaar toe zijn gegroeid, en daarbij elk hun eigen karakter hebben kunnen behouden. Om dit te behouden is het noodzakelijk dat je onderscheid blijft maken.

3. Parkeren
Parkeren is een belangrijk onderdeel van de openbare ruimte. Bij vrije keuze van mobiliteit hoort ook mogelijkheden om de (elektrische) auto neer te zetten. In het drukkere stadscentrum, waar toegang tot OV, loopafstanden tot bijv winkels klein is, ligt het voor de hand dat er minder parkeerplekken zijn dan bijvoorbeeld in Westzaan. Mensen die hier nieuw komen wonen kiezen bewust voor deze drukte en reizen wellicht meer met fiets en OV, maar er zijn ook mensen die er al lang wonen en ook deze mensen behoren we als Zaanstad een belangrijke plek te geven. Ook is het belangrijk om onze winkelsgebieden economisch bloeiend te houden. Daar horen ook mogelijkheden voor de auto bij, zonder dat mensen zich blauw betalen aan parkeerkosten en de winkels op die manier een stille dood sterven. In het coalitieakkoord staat: In wijken die in binnenstedelijk gebied liggen, waar de druk op de openbare ruimte groot, of openbaar vervoer gemakkelijk bereikbaar is, kan de norm lager liggen dan in wijken waar dat niet het geval is. Draagvlakmeting bij betaald parkeren blijft een onderdeel. Verder staat er:
betere verbindingen tussen Zaanstad en de regio, oplossen van verkeersknelpunten in de gemeente, voldoende parkeerplaatsen (zowel voor auto als voor fiets), goede en veilige fietsroutes en aantrekkelijk openbaar vervoer dat goed werkt in de gehele MRA.

 Dat betekent dat we ook in de (toekomstig beoogd)stadscentrum van Zaanstad altijd met inwoners en ondernemers in overleg gaan over de parkeernorm. Wat Liberaal Zaanstad betreft zijn deze uitgangspunten ook in de toekomst van toepassing en niet alleen in deze coalitieperiode en zijn we het dan ook niet eens met de voorgestelde zonering en daarmee regulering.
Voorbeeld: Bij alle schetsjes van de stadsboulevards: Op het plaatje ‘huidig’ zie je nog parkeerplaatsen, op het plaatje toekomstig zijn al die parkeerplaatsen weg. Waar gaan de mensen hun auto neerzetten?

Overige aandachtspunten
Fiets
Het is goed dat er aan goede fietsverbindingen gewerkt wordt. Het is goed dat we de fiets aantrekkelijker maken. Dat past ook bij een keuze vrijheid. Daar hoort wat ons betreft ook fietsveiligheid bij, zowel qua inrichting van de weg als goede verlichting. Nu kiezen mensen bewust niet voor de fiets omdat er soms te veel onveilige plekken zijn. Fiets u maar eens vanuit Assendelft naar Zaandam. In de avond niet prettig...

Hoofdstructuur verbeteren
Mensen die niet in onze gemeente moeten zijn, maar het slechts gebruiken als doorgaande route zouden er zo snel als mogelijk weer uit moeten, zonder tot last te zijn van onze inwoners die wonen aan provinciale, lokale en dorpswegen. Uitgangspunt dat de kernen ontlast worden zijn wij het mee eens. Maar dus ontlast van verkeer wat niet uit Zaanstad komt, zodat de Zaankanter wel kan blijven bewegen ook door het fijnmazig netwerk.
Ook de mensen die met de auto of vrachtauto naar onze hotspots moeten, dus denk aan bedrijventerreinen, centra voor bevoorrading en grote wijken moeten ook gestroomlijnder daar kunnen komen. Een goede ontwikkeling. Maar in het fijnmazig netwerk mag de auto niet vergeten worden. Dat je er op sommige plekken minder hard mag rijden en de inrichting mogelijk wordt aangepast om de veiligheid en gezondheid te borgen, is ok. Wat niet goed is dat we steeds verder ontwikkelen zonder aandacht dat je je auto ergens moet parkeren.

Hoop gloort aan de horizon
We zien echter hoop aan de horizon! En die hoop baseren we uit de antwoorden van de ambtenaar op de technische vragen en de antwoorden op de vragen van de heer Rienstra. Daaruit horen we en lezen we dat het volgens de antwoorden DE BEDOELING van de koersnota dichter bij de visie van Liberaal Zaanstad (en het coalitieakkoord) ligt. Het blijkt dat men de auto niet genoemd heeft omdat ‘het zo vanzelfsprekend is’; het blijkt dat de elektrische auto niet genoemd is, omdat ‘het zo vanzelfsprekend is’; het blijkt dat het college wel degelijk keuze vrijheid wil beogen, en ‘parkeerplaatsen wil realiseren waar nodig’; ook staat er ‘dat we de metroverbinding niet los willen laten, maar dat het (nu?) niet realistisch is.
Deze antwoorden schetsen een ander beeld. Een beeld waar we ons een stuk beter in kunnen vinden. Maar we hebben niet zoveel aan uitspraken als ‘vanzelfsprekendheid’, ‘goed intenties’ en ‘in de praktijk ligt het genuanceerder’, en ‘parkeerplaatsen waar nodig’, is wel heel erg aan interpretatie onderhevig. Er ligt de raad nu een koersnota voor. Een nota waarin we de kaders voor mobiliteit van de toekomstschetsen, zodat het ook bestendig is als er een nieuwe collegeperiode komt, een andere ambtenaar ermee aan de slag gaat of een nieuwe wethouder ermee aan de slag gaat.

Wij doen dan ook een voorstel om naast de structuurelementen en bouwstenen, 5 kaders/uitgangspunten op te nemen, welke helpen bij de afwegingen en maatwerk die passen bij de mobiliteit van de toekomst van Zaanstad. Daarnaast doen we een voorstel om Mobiliteit als 7de Zaanse Opgave toe te voegen.

 Tot slot
We willen deze zienswijze graag afsluiten met de wat ons betreft positieve punten uit de koersnota:

• Meer woon-werk gebieden realiseren. Liberaal Zaanstad wil geen forenzen gemeente zijn. Daarop inzetten vermindert ook het pendelen tussen woon- werkverkeer.
• Goed dat de koersnota inzet op snelle realisatie van de A8-A9. We zouden alleen nog willen toevoegen dat zon der deze verbinding we onmogelijk de knelpunten kunnen oplossen.
• Aanpakken van loop en fietsrouters: Routes, zoals van station Zaandam naar omliggende kantoren, zijn onduidelijk, lastig vindbaar, kennen hindernissen en zijn onaantrekkelijk. Op veel straten is er maar een smal of helemaal geen trottoir.
• Verbeteren Zaandam Oost op OV net en fietsnet. Ook naar Amsterdam.
• Metro doortrekken naar Zaandam is een goed idee en deze doortrekken over de hele
  zaanlijn ondergronds nog fijner. Maar let wel als je de metro doortrekt naar Zaandam zul je voor voldoende ruimte moeten zorgen voor ketenmobiliteit, en dus ruimte voor de auto (zonder hoge kosten) om over te stappen op het OV netwerk. ‘vroeger’ parkeerden veel mensen op het braakliggende terrein vlak bij het stationZaandam. Daar staan nu huizen, ruimte voor de auto is er niet meer...en daardoor is ketenmobiliteit daar afgenomen.

Amendement a:
Voeg 5 kaders/uitgangspunten toe:

1. Keuze vrijheid in het te kiezen vervoersmiddel
2. Zaanseidentiteitvandedorpenendestadblijftbehouden,doormaatwerk,niet
   door zonering.
3. Economischeactiviteiten,zoalswinkelcentraenbedrijvigheidmoetenhaalbaaren
   betaalbaar bereikbaar zijn.
4. Ruimtevoorparkeren,inrelatiemetdebovengenoemdekaders.
5. Weontwikkelenprimairvooronzeeigeninwoners.

Amendement b:
Mobiliteit als 1 van de Zaanse Opgaven
Amendement c:
Schrap de tabel met voorgestelde zonering. Eventuele regulering is maatwerk en moet langs de meetlat van de 5 kaders meegenomen worden.
Amendement d:
Streven naar verbinding a8 – a9 aanpassen in ‘de a8-a9 is een onmisbare schakel in het oplossen van knelpunten in Zaanstad’.​

​
Technische vragen:
Hoe verhouden deze twee punten zich bij onderdeel OV tot elkaar? Toenemende potentie van station Kogerveld. •Belasting treinbrug over de Zaan zit op zijn grens.
Voor de bedrijven in zaanstad zijn de consequenties van deze koersnota behoorlijk. Is de logistiek sector (de bedrijven die bevoorraad moeten worden) als belangen partij meegenomen in de sessies?

​Qua proces: Daarbij besteden we extra aandacht aan jongeren, studenten, ouderen en fietsers als gebruikers. → waarom alleen deze doelgroepen? Ondernemers? Hoe bereiken we die? Of gewoon jan modaal?